Sau 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 23-CT/TU, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ nhiệm vụ, giải pháp trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Toàn tỉnh đã và đang triển khai thực hiện 331 dự án, với tổng diện tích thu hồi, giao đất, cho thuê đất trên 1.643ha.
Hiện nay đã hoàn thành giải phóng mặt bằng 296 dự án, diện tích trên 963ha; đang thực hiện 35 dự án, diện tích trên 679ha. Thực hiện 9 công trình, dự án khu tái định cư (tổng diện tích đất 9,3ha) để bố trí tái định cư cho người dân có đất ở bị thu hồi đảm bảo nơi ở, ổn định đời sống và yên tâm sản xuất; đã giao 2.620 thửa đất tái định cư cho hộ gia đình, cá nhân là (chủ yếu thuộc địa bàn thành phố Bắc Kạn).
Các huyện, thành phố đã ban hành 04 quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc, quyết định thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản liên quan do người dân không phối hợp trong công tác thống kê kiểm đếm, không nhất trí cho thu hồi đất. Quá trình thực hiện cưỡng chế được cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật.
Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã quán triệt, triển khai nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị số 23-CT/TU. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Công tác phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương được nâng cao, thực hiện đồng bộ các thủ tục, trình tự về giải phóng mặt bằng đảm bảo theo quy định của Luật Đất đai.
Quá trình thực hiện có sự tham gia phối hợp trong công tác tuyên truyền, vận động, giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp nên đã tạo được sự đồng thuận của Nhân dân khi nhà nước thu hồi đất để triển khai các dự án, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn.
Tuy nhiên, công tác tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong bồi thường, giải phóng mặt bằng chưa sâu, rộng; nội dung tuyên truyền có lúc chưa sát với tình hình thực tế tại đơn vị, địa phương.
Việc thực hiện các thủ tục về đất đai khi thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất để thực hiện các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh còn chậm, nhất là công tác chuyển mục đích sử dụng đất, sử dụng rừng, trồng rừng thay thế. Một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa chủ động giải quyết vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư theo thẩm quyền, nhất là đối với những dự án ngoài ngân sách.
Quỹ đất của địa phương còn hạn hẹp, chưa đảm bảo cho việc bố trí tái định cư. Kinh phí tạo quỹ đất “sạch” theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để bố trí tái định cư hoặc giao cho các nhà đầu tư khi thực hiện các dự án còn khó khăn. Còn tình trạng một số người dân có hành vi lợi dụng chính sách để trục lợi “đón đền bù”; chưa xử lý triệt để đối với cá nhân tự ý san gạt mặt bằng làm khu dân cư tự phát, vi phạm tái lấn chiếm đất của dự án sau triển khai.
Một số dự án chậm do chưa giải phóng được mặt bằng do là trong quá trình áp dụng các chế độ, chính sách phát sinh một số trường hợp chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật nên việc thực hiện chưa thống nhất, khó khăn trong quá trình thực hiện. Một số tài sản trên đất chưa có trong đơn giá bồi thường cụ thể nên phải xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền, dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện. Giá bồi thường, hỗ trợ về đất của nhà nước thấp so với giá giao dịch thực tế ngoài thị trường.
Hiện nay, tỉnh Bắc Kạn đang tập trung triển khai công tác GPMB, tái định cư cho 02 dự án giao thông quy mô lớn nhất đó là Dự án đường thành phố Bắc Kạn – hồ Ba Bể kết nối sang Na Hang, đoạn tuyến từ km39 đến cuối tuyến và cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn. Hiện nay các ngành, địa phương đang tiến hành hoàn thiện các thủ tục, ban hành hướng dẫn để có cơ sở thực hiện đúng quy định, nhất là khi áp dụng theo Luật Đất đai năm 2024.
Chỉ đạo về vấn đề này, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo các công trình giao thông trọng điểm ngày 15/10 vừa qua, đồng chí Hoàng Duy Chinh, Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh: “phải nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng. Hệ thống quy phạm pháp luật liên quan đến Luật Đất đai mới phải ban hành ngay, nếu chậm sẽ không thể triển khai được các dự án do không có cơ sở để bồi thường. Khẩn trương xây dựng các khu tái định cư…
Đồng chí đề nghị đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động, từ đó tạo tính lan tỏa nêu gương thực hiện trong Nhân dân. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về tầm quan trọng của các dự án đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh nhằm tạo sự đồng thuận cao trong triển khai thực hiện. Giao UBND tỉnh tổ chức phát động thi đua, khuyến khích động viên các tổ chức, cá nhân chung sức chung tay vì mục tiêu chung của tỉnh hoàn thành các công trình dự án trọng điểm đúng kế hoạch”./.
