Ngày 21/8, tại Quảng Ninh, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) tổ chức hội thảo “Tác động của Trí tuệ nhân tạo đối với báo chí: Thách thức và cơ hội”.
Phát biểu đề dẫn tại hội thảo, Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí - Hội nhà báo Việt Nam Nguyễn Thị Hải Vân cho biết: Trong thời kỳ cách mạng công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Báo chí, với vai trò là cầu nối thông tin giữa công chúng, sự kiện, không thể nằm ngoài xu thế đó. AI không chỉ thay đổi cách thức làm báo, mà còn mang lại cơ hội và thách thức chưa từng có.
Về mặt cơ hội, AI có thể giúp tổng hợp và phân tích dữ liệu nhanh chóng hơn, giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian và nỗ lực trong quá trình nghiên cứu và sản xuất tin, bài.
Thêm vào đó, việc triển khai thành công AI trong tòa soạn sẽ giúp cá nhân hóa nội dung để phù hợp với sở thích và nhu cầu của từng đối tượng độc giả, từ đó, tăng khả năng tương tác và độ hấp dẫn của các sản phẩm báo chí. Nhờ vậy, các nhà báo sẽ mang đến cho độc giả những tin tức mà họ muốn, theo cách thức cá nhân hơn và bao phủ được nhiều chủ đề hơn.
Tuy nhiên, thách thức mà AI mang lại cũng không hề nhỏ. Một trong những thách thức lớn nhất mà AI mang đến là việc tạo ra và lan truyền tin giả (fake news). Ngoài ra, công nghệ deep-fake sử dụng AI để tạo ra video và hình ảnh giả mạo, trong đó người xem có thể thấy những hình ảnh hoặc video của các sự kiện hoặc nhân vật hoàn toàn không có thật. Điều này làm tăng khả năng lan truyền thông tin sai lệch thông qua các phương tiện truyền thông trực quan.
Những cơ hội và thách thức này đòi hỏi các cơ quan báo chí, các nhà báo và người làm báo cần có sự đào tạo và chuẩn bị kỹ lưỡng để có thể sử dụng AI một cách hiệu quả, đồng thời đảm bảo tính tin cậy và đạo đức trong việc truyền tải thông tin. Việc sử dụng AI cũng có thể dẫn đến sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ, giảm đi vai trò của con người trong việc kiểm tra và xác minh thông tin.
Nhà báo Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, trí tuệ nhân tạo đã có những bước tiến vô cùng lớn trong khoảng 2 năm qua. Các công nghệ AI vừa mang lại cơ hội, vừa là mối đe dọa đối với ngành báo chí. Trong vài thập kỷ qua, các cơ quan báo chí trên thế giới trải qua nhiều khó khăn vì nguồn thu quảng cáo và đặt mua báo in suy giảm. Các công nghệ AI, nếu được ứng dụng và triển khai sớm để tranh thủ tối đa sức mạnh, có thể có tác động tích cực giúp các cơ quan báo chí phát triển bền vững.
AI có thể giúp tổng hợp và phân tích dữ liệu nhanh hơn, giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian và nỗ lực trong quá trình nghiên cứu và sản xuất tin, bài. Việc triển khai thành công AI trong các đơn vị báo chí sẽ giúp cá nhân hóa nội dung để phù hợp với sở thích và nhu cầu của từng đối tượng độc giả, từ đó tăng khả năng tương tác và độ hấp dẫn của các sản phẩm báo chí.
Tuy nhiên, việc lạm dụng AI có thể dẫn đến sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ, giảm đi vai trò của con người trong việc kiểm tra và xác minh thông tin. Do vậy, việc sử dụng AI đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết sâu sắc về các vấn đề nhân văn và đạo đức. AI dù thông minh nhưng cũng vẫn còn rất nhiều nhược điểm, một trong những điểm yếu lớn nhất chính là AI không phải lúc nào cũng cung cấp những thông tin chính xác. Dù AI đã hỗ trợ rất nhiều trong lĩnh vực sáng tạo nội dung và thu thập tin tức nhưng cũng mang lại rất nhiều rủi ro mà nhiều khi chúng ta không thể nào phát hiện được...
Nhà báo Lê Quốc Minh cũng đưa ra một số gợi ý trong việc sử dụng AI đối với các cơ quan báo chí trong tương lai như: Xây dựng quy chuẩn đạo đức hoặc tiêu chuẩn sử dụng AI; tổ chức đào tạo về kỹ năng sử dụng AI để giúp các nhà báo, tòa soạn thông tin chính xác đến độc giả, tránh trùng lặp và phụ thuộc vào AI.
Tại hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ, trao đổi và làm rõ các nội dung liên quan đến những thách thức và cơ hội của trí tuệ nhân tạo AI đối với báo chí trong tương lai, nhằm nâng cao nhận thức và trang bị cho người làm báo các kiến thức, kỹ năng cần thiết về AI.
Hội thảo là hoạt động có ý nghĩa thiết thực để nâng cao công tác bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí cho các hội viên, nhà báo nhằm làm chủ công nghệ AI và tạo ra sản phẩm báo chí theo nguyên tắc của nghề nghiệp. Những ý kiến đóng góp tại hội thảo sẽ là những tài liệu thiết thực, bổ ích đối với công tác bồi dưỡng nghiệp vụ cho các nhà báo, góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng phát triển.
