Phụ nữ Dao - Những nghệ nhân bảo tồn tinh hoa trang phục dân tộc

Tuổi cao nhưng với bà Triệu Thị Lai, thôn Tân Thành, xã Nông Thượng (thành phố Bắc Kạn), việc làm trang phục dân tộc Dao mang lại nhiều niềm vui tuổi già. Vừa thoăn thoắt đôi tay trên bộ trang phục đang thêu dở, bà Lai chia sẻ: "Từ thời niên thiếu, bà được mẹ, các bà dạy kỹ thuật khâu, thêu. Khi đã thuần thục những đường kim, mũi chỉ, bà tự làm quần áo cho mình. Bộ trang phục của người phụ nữ Dao đỏ đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kiên nhẫn thêu, may từng đường kim mũi chỉ để làm những sản phẩm truyền thống như túi xách, mũ, quần áo truyền thống. Trước đây hoàn toàn làm bằng thủ công, nay có máy may nên cũng giảm bớt được thời gian, công sức nhưng họa tiết thêu thì vẫn phải tự làm. Vui lắm! cứ có dịp đi chơi hội, biểu diễn văn nghệ mặc quần áo dân tộc ai cũng khen đẹp".

Nhằm truyền dạy cho thế hệ trẻ biết thêu thổ cẩm trên trang phục của dân tộc Dao, bà Triệu Thị Tiệu, 70 tuổi, thôn Cốc Thốc, xã Vi Hương (Bạch Thông) đã tham gia lớp bảo tồn truyền thống trang phục dân tộc Dao do Tổ chức "Bánh mì cho thế giới" tổ chức tại huyện Bạch Thông. Bà cho biết: "Ngày bé thấy người ta thêu mình ngồi cạnh để học. Ban đầu chỉ biết bắt chước, thêu những nét cơ bản, khi thành thục thì bắt đầu tự làm khăn quấn đầu, đai lưng. Quần áo dân tộc Dao được mặc hằng ngày, dịp lễ hội. Màu sắc tươi sáng và hài hòa như đỏ, xanh, vàng làm cho trang phục rực rỡ, thêu lên những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với đời sống như hoa lá, cỏ cây, rừng núi, động vật"…

Là một trong những người được bà Tiệu chỉ dạy cách thêu trang phục truyền thống của đồng bào dân tộc Dao, chị Bàn Thị Ngân, thôn Vằng Bó, xã Đôn Phong (Bạch Thông) chia sẻ: "Là người con dân tộc Dao nhưng bản thân tôi cũng chưa hiểu được hết những kỹ năng thêu thùa trên trang phục của dân tộc. Tôi tham gia lớp học này được các thế hệ đi trước truyền dạy, cảm thấy rất thích, yêu bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Cùng với tích cực phát triển kinh tế gia đình, tôi sẽ dành thời gian tạo ra các sản phẩm khăn, áo và dạy lại cho con cháu về truyền thống trang phục của đồng bào dân tộc Dao".

Đồng bào dân tộc Dao chiếm hơn 20% dân số trên địa bàn tỉnh, gồm các nhóm Dao Tiền, Dao Đỏ, Dao Thanh Y… Điểm chung là trang phục dân tộc Dao đều cầu kỳ, tinh tế với nhiều hoa văn, họa tiết tạo nên nét riêng không thể lẫn với các dân tộc khác.

Mặc cho sự giao thoa văn hóa đang diễn ra mạnh mẽ, hiện vẫn còn nhiều người cao tuổi đem kiến thức, kinh nghiệm tích lũy được để trao truyền tinh hoa văn hóa dân tộc Dao cho thế hệ trẻ./.