Diện tích Khu dự trữ thiên nhiên kim Hỷ rộng hơn 15.000ha trải dài trên địa bàn 7 xã gồm: Văn Lang, Kim Hỷ, Côn Minh, Lương Thượng (huyện Na Rì), xã Cao Sơn, Vũ Muộn, Sỹ Bình (huyện Bạch Thông) do Ban Quản lý Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ quản lý. Đây là khu rừng đặc dụng lớn nhất của tỉnh Bắc Kạn với hệ sinh thái động, thực vật phong phú, là khu vực điển hình cho hệ sinh thái núi đá vôi vùng Đông Bắc Việt Nam.
Những năm qua, Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ luôn được tỉnh Bắc Kạn quan tâm chỉ đạo, bố trí lực lượng quản lý, bảo vệ rừng, chi trả chính sách về rừng kịp thời cho cộng động thôn. Nhờ vậy, những giá trị về thiên nhiên tại đây luôn được gìn giữ, bảo tồn, góp phần vào sự đa dạng sinh học, môi trường sinh thái.
Khu dự trữ là nơi có địa hình chia cắt mạnh, đa dạng và phức tạp, có cả núi đất và núi đá, trong đó vùng núi đá nằm ở phía Tây và Tây Nam khu vực nhiều đỉnh dốc lớn, độ cao trung bình từ 600 - 700m so với mực nước biển, cao nhất là đỉnh Áng Toòng (1.117m), đi lại khó khăn. Vùng núi đất nằm ở phía Bắc và phía Đông Nam, địa hình ít phức tạp, độ cao trung bình từ 400 - 600m, đây là nơi dân cư tập trung đông, giao thông đi lại dễ dàng, có tiềm năng phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp, phát triển du lịch sinh thái.
Trong Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ có sông Bắc Giang và hệ thống các khe, suối nhỏ, lưu lượng nước chảy mạnh về mùa hè, mùa đông nước cạn. Đặc biệt tại khu vực Bản Lài, xã Côn Minh còn có thác nước độ cao hàng trăm mét đổ xuống, tạo nên sự đa dạng của hệ sinh thái rừng.
Tại đây có hơn 1.000 loài thực vật bậc cao, trong đó nhiều loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam như: Du sam đá vôi, lan kim tuyến đá vôi, sến mật, bảy lá một hoa… Hệ động vật tại Khu dự trữ ghi nhận 99 loài thú, 256 loài chim, 64 loài bò sát… trong đó một số loài động vật nguy cấp, quý hiếm như: Cu li lớn, cu li nhỏ, khỉ vàng, voọc đen má trắng, gà lôi trắng, rùa sa nhân, sơn dương, cầy vòi, cầy hương… Tại Khu dự trữ còn có nhiều cây gỗ quý như nghiến, trai, đinh... có tuổi đời hàng trăm năm mọc trên các dãy núi đá, nhiều cây đường kính vài người ôm.
Với địa hình núi đá vôi trải dài, có nhiều hang động tự nhiên, Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ còn là nơi sinh sống của rất nhiều loài dơi. Theo kết quả nghiên cứu của Tổ chức Con người, tài nguyên và bảo tồn (PRCF), thì trong Khu dự trữ có gần 40 loài dơi các loại, với số lượng trên 35.000 nghìn cá thể đếm được trong 01 hang dơi.
Có thể thấy với số lượng đáng kể các loài động, thực vật quý hiếm của Việt Nam và thế giới còn sinh sống tại Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ, càng khẳng định thêm giá trị về động, thực vật núi đá vôi vùng Đông Bắc Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, nhiều loài đang đứng trước nguy cơ suy giảm, số lượng cá thể rất ít, hiếm gặp.
Tháng 6 năm 2024, UBND tỉnh Bắc Kạn vừa phê duyệt Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí giai đoạn 2022-2030. Mục tiêu đề án nhằm phát huy được giá trị cảnh quan, khai thác tiềm năng, môi trường tự nhiên của rừng một cách hợp lý, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho Nhân dân địa phương. Đề án được tỉnh phê duyệt là cơ sở để mở ra cơ hội cho các tổ chức, cá nhân tham gia hợp tác, đầu tư vào các hạng mục, sản phẩm du lịch, đặc biệt là du lịch mạo hiểm, trải nghiệm…
Với vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ của những cánh rừng già, Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ sẽ là điểm đến hấp dẫn đối với những ai yêu thích khám phá bởi vẻ đẹp của thiên nhiên./.
