Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế giới và việc sử dụng thuốc lá vẫn tăng dần qua các năm do rất nhiều nguyên nhân, mặc dù Việt Nam đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Năm 2024, Bắc Kạn tiếp tục là 1 trong 7 tỉnh được Bộ Y tế thí điểm triển khai mô hình phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn: Điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá cho thấy Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Toàn quốc có 15,3 triệu người (trên 15 tuổi) hút thuốc, phần lớn người hút thuốc bắt đầu hút khi còn rất trẻ. 56% người hút thuốc bắt đầu hút trước tuổi 20; tỷ lệ nam giới trưởng thành (từ 15 tuổi trở lên) hút thuốc là 47,4% (trung bình cứ 2 nam giới có 1 người hút thuốc); 33 triệu người không hút thuốc bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nhà; 5 triệu người không hút thuốc bị tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nơi làm việc;
Theo WHO, mỗi năm thế giới có khoảng 6 triệu ca tử vong liên quan đến sử dụng thuốc lá. Tỷ lệ hút thuốc lá cao đã gây ra các tác hại rất lớn về mặt sức khỏe và kinh tế tại Việt Nam. Đây là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nhanh chóng các bệnh không lây nhiễm như: Đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi… 40.000 người tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá lên tới 96,8%. Bệnh tật và tử vong sớm do sử dụng thuốc lá chiếm 12% tổng gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam.
Gánh nặng bệnh tật các bệnh không truyền nhiễm mà nguyên nhân chính là thuốc lá đang gia tăng nhanh chóng.
Hậu quả của nó là những đứa trẻ sinh ra nhẹ cân, thiếu tháng, nhiều trường hợp phải nằm trong lồng kính, thường xuyên mắc các căn bệnh liên quan đến đường hô hấp, viêm tai giữa tái phát, làm nặng thêm các triệu chứng hen và là một trong những nguyên nhân gây đột tử ở trẻ sơ sinh… người lớn tuổi thì ảnh hưởng nhiều đến khả năng sinh sản, mắc các căn bệnh có liên quan đến thuốc lá như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi, bệnh mạch vành, tim mạch…
Khi đến các cơ sở y tế, được gặp trực tiếp với các bệnh nhân mắc các căn bệnh có liên quan đến thuốc lá như: Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư… có những bệnh nhân nặng phải sống phụ thuộc vào máy móc y học, đội ngũ y, bác sĩ phải gồng mình lên để giữ lại sự sống cho bệnh nhân. Cá biệt đã có trường hợp bệnh nhân khi nhập viện đã trong tình trạng suy hô hấp rất nặng, sau đó bệnh nhân đi vào hôn mê và ngừng thở, ngừng tim… Việc cứu được bệnh nhân thoát khỏi lưỡi hái của tử thần là một việc làm vô cùng khó khăn của đội ngũ những người thầy thuốc. Và chỉ khi trở về từ cõi chết, bệnh nhân mới hiểu ra rằng, bản thân của mình không thể tiếp tục đặt cược vào khói thuốc và nhận ra “sức khỏe thực sự còn quý hơn vàng”, cuộc sống của họ sẽ không còn dài nếu tiếp tục lệ thuộc vào thuốc lá… từ đó mới có quyết tâm từ bỏ thuốc lá.
Anh Thành, một người dân ở huyện Ba Bể tâm sự: “Tôi đã từng 3 lần làm tuyên thệ, vứt cả điếu đi không biết bao nhiêu lần, chứ không phải là chôn điếu nữa để thể hiện quyết tâm từ bỏ thuốc lá, thuốc lào… Vậy mà bây giờ tôi vẫn chưa cai được thuốc, bỏ điếu rồi lại phải đi mua điếu, mua thuốc để hút trở lại”… Nhưng có những người quyết tâm hơn chia sẻ: “Sau khi nghe truyền thông về tác hại thuốc lá, được nhìn thấy những hình ảnh về các căn bệnh do tác hại thuốc lá gây ra đã về tự cai, bỏ thuốc lá thành công”.
Mong rằng, mỗi người đều có ý thức, trách nhiệm trong việc hút thuốc. Được sống trong một cuộc sống trong lành không khói thuốc đều là mong muốn của tất cả mọi người… như thế đồng nghĩa với việc sẽ làm giảm đi chi phí cho việc mua thuốc lá, giảm chi phí cho việc điều trị các căn bệnh có liên quan đến thuốc lá – kẻ giết người thầm lặng./.
