Ông T.N.V năm nay 70 tuổi, ở huyện Ba Bể, có thâm niên hơn 30 năm hút thuốc lá, bị bệnh mạch vành phải đi cấp cứu thường xuyên khi xuất hiện những cơn đau thắt ngực, khó thở. Bệnh viện đã đặt stent tim cho ông để cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim do mảng xơ vữa gây hẹp lòng mạch. Chi phí hơn 100 triệu đồng do loại này không trong danh mục được bảo hiểm thanh toán. Sức khỏe giảm sút, ông chỉ quanh quẩn ở nhà, không làm được gì nhiều, nhất là việc cần gắng sức. Gánh nặng kinh tế giờ đổ lên vai vợ con. Ông ân hận vì đã hút thuốc quá nhiều, trong thời gian dài, dù đã được người thân khuyên bảo. Giờ xác định đó chính là nguyên nhân dẫn tới căn bệnh nan y mà ông đang chịu đựng.
Bác sĩ Nguyễn Thu Hương, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn cho biết: “Khói thuốc lá là hỗn hợp độc hại của hơn 7.000 hóa chất, khi hít vào có thể cản trở các quá trình quan trọng trong cơ thể. Một trong những quá trình này là việc cung cấp máu giàu oxy đến tim và phần còn lại của cơ thể.
Khi bạn hít thở, phổi sẽ lấy oxy và đưa nó đến tim, nơi bơm máu giàu oxy này đến phần còn lại của cơ thể thông qua các mạch máu. Nhưng khi bạn hít phải khói thuốc lá, máu được phân phối đến phần còn lại của cơ thể sẽ bị nhiễm hóa chất khói. Những hóa chất này có thể gây tổn hại cho tim và mạch máu của bạn, gây ra các bệnh tim mạch. Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh mạch vành. Căn nguyên chủ yếu dẫn đến bệnh mạch vành là do tình trạng xơ vữa động mạch. Hút thuốc làm giảm cholesterol có lợi và làm tăng nồng độ cholesterol có hại, tăng triglycerid trong máu... gây tăng tình trạng xơ vữa động mạch. Mảng xơ vữa động mạch dẫn đến hẹp mạch vành, ảnh hưởng khả năng cung cấp oxy cho tế bào cơ tim.
Xơ vữa động mạch lại là nguyên nhân hàng đầu gây nên các cơn nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tai biến mạch máu não và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Triệu chứng của bệnh thời gian đầu không rõ ràng và sẽ tiến triển âm thầm cho tới khi các mảng xơ vữa lớn dần đến mức làm cản trở hoặc tắc nghẽn hoàn toàn dòng chảy của máu trong động mạch. Triệu chứng trên lâm sàng lúc này sẽ là những cơn đau tức ngực dữ dội, kèm theo khó thở, mệt mỏi khi gắng sức.
Nếu so sánh với những người không bao giờ hút thuốc thì những người thường xuyên hút thuốc sẽ có nguy cơ mắc chứng co thắt mạch vành cao gấp nhiều lần. Và nguy cơ tái phát biến chứng do bệnh mạch vành trong một năm cũng cao hơn với người không hút thuốc.
Những người có thói quen hút thuốc lá thường khởi phát cả cơn đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim nhiều hơn so với những người không hút thuốc. Nguy cơ nhồi máu cơ tim do hút thuốc lá có thể tăng cao, phụ thuộc vào lượng thuốc lá đã hút, tần suất hút và độ tuổi người bệnh.
Hút thuốc lá cũng làm tăng khả năng đông máu, dẫn đến dễ hình thành cục máu đông trên cơ sở mảng xơ vữa khiến cho cơ thể dễ mắc bệnh nhồi máu cơ tim hoặc tai biến mạch máu não. Nồng độ nicotin có trong khói thuốc lá, gia tăng trong máu cũng có thể gây co mạch, tăng huyết áp, loạn nhịp tim, làm tăng áp lực làm việc của tim nên cũng đến dẫn đến suy tim.
Người hút thuốc lá thường xuyên sẽ có nguy cơ cao hình thành các mảng xơ vữa động mạch ở động mạch chủ nhiều hơn, cản trở việc cung cấp máu từ tim đến các cơ quan trong cơ thể. Động mạch chủ bị hẹp do các mảng xơ vữa sẽ tạo thành những chỗ phình to, song song đó động mạch trở nên yếu dần, có thể bị vỡ, đe dọa đến tính mạng.
Thói quen hút thuốc lá cũng ảnh hưởng tới cơ tim, phổ biến nhất là suy tim, khiến cho cơ thể mệt mỏi, suy kiệt, hơi thở ngắn và gấp. Khói thuốc lá phá hủy những động mạch nhỏ và gây tổn thương trực tiếp đến cơ tim. Hơn nữa, hút thuốc lá làm tăng khả năng nhạy cảm với virus dẫn đến viêm cơ tim.
Khói thuốc lá sẽ làm tăng tiết chất catecholamine. Đây là một hoạt chất tự nhiên có trong cơ thể, có tác dụng tương tự như adrenaline. Khi chất này có nồng độ cao quá mức cho phép có thể gây ra tình trạng loạn nhịp tim, thậm chí rung thất, dẫn đến đột tử nếu không được can thiệp xử trí kịp thời.
Chỉ có cai thuốc lá, mới giảm bớt nguy cơ mắc bệnh cho những người hút thuốc lá. Ngoài việc phòng bệnh thì cai thuốc cũng là trách nhiệm của bạn đối với người thân, gia đình và cộng đồng. Bởi nhóm người hút thuốc lá thụ động cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai./.
