Những khó khăn, bất cập
Qua tìm hiểu thực tế tại địa bàn thành phố Bắc Kạn, thật khó để tìm được và ghi nhận về hộ gia đình thực hiện việc phân loại rác thải theo như Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 45/2022 có hiệu lực từ ngày 01/01/2025.
Bà Nông Thị Thanh Hằng, tổ 11B, phường Đức Xuân, thành phố Bắc Kạn chia sẻ: "Nội dung phân loại rác thải tại nguồn tôi được xem ở trên ti vi và chỉ biết nội dung sơ sơ. Từ trước đến nay, gia đình vẫn dùng túi nilon đựng tất cả các loại rác thải sinh hoạt như chai thủy tinh, chai nhựa, túi nilon, đồ sành sứ vỡ… rồi đem ra thùng rác để nhân viên thu dọn rác của tổ đến đem đi".
Theo lãnh đạo Công ty Cổ phần môi trường và Công trình đô thị Bắc Kạn: Rác thải sinh hoạt chưa được phân loại tại nguồn theo quy định thì đơn vị có quyền từ chối thu gom, nhưng điều này chưa thể thực hiện được vì hiện nay cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, phương tiện và nhân lực của đơn vị cũng như thành phố chưa thể đáp ứng khi thu gom theo hình thức phân loại rác tại nguồn.
Theo ông Long Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Bắc Kạn: "Lượng rác thải sinh hoạt bình quân mỗi ngày trên địa bàn thành phố phát sinh khoảng 30 tấn. Rác chủ yếu được thu gom từ các hộ gia đình đến các điểm tập kết rác và vận chuyển đến khu xử lý rác thải sinh hoạt tại tổ Khuổi Mật, phường Huyền Tụng. Người dân trên địa bàn thành phố chưa thực hiện việc phân loại rác thải sinh hoạt tại gia đình là do thành phố chưa bảo đảm về cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, nguồn kinh phí"…
Mặt khác, về cơ sở pháp lý áp dụng thực hiện chưa được ban hành đầy đủ kịp thời, nên thành phố Bắc Kạn còn gặp khó khăn trong triển khai. Đến nay, các cấp có thẩm quyền của tỉnh vẫn chưa ban hành quyết định định mức kinh tế - kỹ thuật cụ thể, phù hợp với thực tế để làm cơ sở cho các địa phương thực hiện.
Cần những giải pháp đồng bộ
Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường, từ ngày 01/01/2025, các hộ gia đình phải phân loại rác tại nguồn cụ thể theo khoản 3, khoản 4 điều 75. Đối với hộ gia đình, cá nhân ở đô thị phải chứa, đựng chất thải rắn sinh hoạt sau khi thực hiện phân loại, phải lưu giữ vào các bao bì riêng theo từng loại và chuyển giao cho các tổ chức cá nhân có chức năng tương ứng; chất thải thực phẩm có thể được sử dụng làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi.
Đối với hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt sau khi thực hiện phân loại phải thực hiện quản lý theo hướng: Khuyến khích tận dụng tối đa chất thải thực phẩm để làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi. Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng; tái chế hoặc cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. Chất thải thực phẩm nếu không được tận dụng làm thức ăn chăn nuôi hoặc làm phân bón hữu cơ phải được chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt. Chất thải rắn sinh hoạt khác phải được chứa, đựng trong bao bì theo quy định và chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.
Các thùng rác công cộng hiện cũng chỉ có một ngăn, không đáp ứng yêu cầu phân loại rác. Việc triển khai phân loại rác tại nguồn đòi hỏi đầu tư vào cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và công nghệ xử lý rác thải. Tuy nhiên, nhiều địa phương còn khó khăn về kinh phí thực hiện.
Công tác phân loại rác tại nguồn sẽ mang lại hiệu quả bền vững trong việc bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh. Để triển khai hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư, trong đó, hạ tầng phục vụ thu gom rác cần đi trước một bước./.
