Trên đường vào xã Hoàng Trĩ (Ba Bể) du khách sẽ bị thu hút bởi dòng thác Tát Mạ chảy tựa như dải lụa trắng, mềm mại nổi bật giữa nền xanh của núi rừng.
 |
| tầng cao nhất của thác Tát Mạ khoảng 40m, tung bọt trắng xóa như một dải lụa trắng mềm mại nổi bật trên nền xanh của cây rừng. |
Tát Mạ là tiếng địa phương. Theo nghĩa Tiếng Việt “tát” có nghĩa là “thác”, “mạ” có nghĩa là “ngựa”, Tát Mạ là Thác Ngựa. Các cụ truyền miệng lại rằng từ xa xưa khu vực quanh thác còn rất hoang vu, cây cối rậm rạp không ai dám đặt chân đến, chỉ nghe dòng thác chảy ào ào vì bị che lấp bởi cây cối nên âm thanh của dòng thác càng trở nên huyền bí, linh thiêng. Mỗi khi có mưa giông, sấm chớp thì dòng thác phát ra những âm thanh kỳ lạ như tiếng một đàn ngựa hí vì vậy người dân nơi này gọi là thác Tát Mạ. Dòng thác còn có một cái tên gọi khác là Thác Bạc bởi nhìn từ xa thác đổ từ trên cao xuống tạo thành vệt trắng xóa như một dải lụa tương phản với ánh sáng lấp lánh ánh bạc.
Thác Tát Mạ được hình thành tự nhiên trên lưu vực suối Bản Duống, bắt nguồn từ một đỉnh núi cách đó khoảng 10km, chảy qua thôn Nà Lườm, Nà Cọ kết hợp với 2 con suối Tàng Na và Bản Mán tại trung tâm xã rồi chảy ra hợp lưu với sông Tà Lèng chảy về Hồ Ba Bể và có nhiệm vụ cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất cho nhân dân trong vùng, tạo nên một vẻ đẹp đặc trưng của vùng nông thôn miền núi.
Thác là một dòng chảy lớn, dọc theo núi đá có độ dốc cao, phân thành nhiều tầng, tầng cao nhất khoảng 40m. Do chênh lệch về độ cao nên thác Tát Mạ trông rất hùng vĩ, dòng nước trắng xóa chảy ào ào như một dải lụa mềm mại tung bọt như lớp sương mờ trên nền xanh của cây rừng, tạo thành âm thanh vang vọng núi rừng. Dòng thác chảy trên nền đá xanh bền vững được bao bọc bởi khu rừng bán nguyên sinh tạo cho thác một vẻ đẹp nguyên sơ.
 |
| Đến với thác Tát Mạ, du khách được trầm mình trong dòng nước trong xanh, sạch, mát |
Tát Mạ đẹp nhất vào mùa mưa, do áp lực của dòng nước chảy từ trên cao xuống tạo thành những vũng nước trong xanh dưới chân thác có chiều rộng 20m, chiều ngang 40m len lỏi qua những hòn ghềnh đá to, nhỏ do tự nhiên sắp đặt như một bức tường thành giữ cho nước đầy ắp quanh năm; những bậc thang đá liền khối tạo thành nhiều thác nhỏ. Không gian ở thác Tát Mạ rất trong lành, từ rừng cây, vách đá tất cả hòa quyện vẽ nên bức tranh rất thơ mộng. Đây là điểm du lịch đáng để du khách lựa chọn khi mệt mỏi hay muốn rời xa sự sầm uất, khói bụi của thành phố…
 |
| Trung tâm xã Hoàng Trĩ yên bình được ôm trọn bởi những dãy núi cao. |
Đến với điểm du lịch thác Tát Mạ, không chỉ đắm mình trong khung cảnh vùng nông thôn yên bình mà du khách có thể trầm mình vào dòng nước mát rượi ở các khu vực hạ lưu, sau khi thỏa thuê vẫy vùng thì trèo lên các phiến đá rộng nằm nghỉ, thưởng ngoại phong cảnh. Xung quanh thác có nhiều điểm rộng rợp bóng cây xanh, là nơi thích hợp để ngồi quanh quần nướng gà, trò chuyện, trải nghiệm cuộc sống giữa thiên nhiên trong lành.
Jony, khách du lịch đến từ nước Anh chia sẻ: Thác nước rất đẹp, nước trong xanh và mát, sạch, không khí trong lành. Tát Mạ là một công trình nghệ thuật được bàn tay khéo léo của tạo hóa tỉa, sới làm đắm say lòng người, mà có thể ngắm nhìn trung tâm xã Hoàng Trĩ như một bức tranh được bao bọc bởi những dãy núi cao. Đã nhiều ngày du lịch Hồ Ba Bể, hầu hết đến các điểm đều đi bộ để thưởng thức vẻ đẹp tự nhiên ở nơi đây, rất hấp dẫn. Tuy nhiên, dịch vụ du lịch ở đây chưa phát triển, muốn tìm mua đồ lưu niệm rất khó nhưng đồ ăn ngon, chúng tôi thích. Khi về nước, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn bè khi lựa chọn điểm du lịch nhất định phải một lần đến với Hồ Ba Bể, trong đó đáng trải nghiệm là thác Tát Mạ.
Thác Tát Mạ là quà tặng đặc biệt từ thiên nhiên giành cho xã Hoàng Trĩ và nằm trong quần thể Vườn quốc gia Ba Bể nhưng để khai thác thế mạnh du lịch, là điểm đến hấp dẫn du khách thì vẫn còn nhiều trăn trở bởi hiện nay tại điểm thác Tát Mạ tuy đã được đầu tư xây dựng đường ô tô đến tận nơi, xây bậc tạo thuận lợi cho du khách đi lại chiêm ngưỡng và được công nhận là di tích danh lam thắng cảnh xếp hạng cấp tỉnh nhưng hầu hết các dịch vụ ăn uống, mua bán đều chưa có, chỉ thường các ngày lễ lớn thì nhiều hộ dân mới làm các đặc sản địa phương bày bán. Vì vậy, các ngành chức năng cần có sự định hướng trong việc quảng bá du lịch, thu hút các nhà đầu tư, xây dựng các đặc sản đặc trưng của từng vùng…góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm cho người dân địa phương, đây cũng là giải pháp thiết thực để có những chuyển biến tích cực trong công tác giảm nghèo./.
Hà Nhung
