Theo báo cáo và kiểm tra thực địa tại xã Tân Sơn và Nông Hạ cho thấy, về cơ bản các dự án cộng đồng và liên kết theo chuỗi giá trị thuộc Tiểu dự án 2, Dự án 3 (Hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi) được triển khai góp phần tạo sinh kế cho đồng bào DTTS&MN và thúc đẩy kinh tế địa phương. Tuy nhiên, quá trình thực hiện còn gặp những khó khăn, tiến độ triển khai chậm, một số dự án hiệu quả mang lại chưa nhiều.
Cụ thể: Năm 2024, xã Tân Sơn được giao 500 triệu đồng thực hiện dự án cộng đồng về chăn nuôi lợn thịt nhưng do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi nên dự án dừng lại. UBND xã đã họp dân lấy nhu cầu chuyển danh mục hỗ trợ sang chăn nuôi bò sinh sản nhưng người dân chưa đồng tình ủng hộ vì không có đồng cỏ, thiếu nhân lực, không có kinh phí đối ứng. Đối với dự án liên kết, số kinh phí năm 2023 không sử dụng hết chuyển nguồn sang năm 2024 tiếp tục thực hiện và bổ sung thêm số kinh phí còn thiếu là gần 700 triệu đồng, số hộ đăng ký tham gia dự án 34 hộ. Tuy nhiên trong quá trình triển khai thì các hộ xin rút không thực hiện, còn có 07 hộ tham gia thực hiện dự án.
Đối với xã Nông Hạ, năm 2023, xã được phân bổ hơn 500 triệu đồng thực hiện 02 dự án cộng đồng về chăn nuôi gà. Tuy nhiên, sau khi nguồn vốn hỗ trợ từ Nhà nước không còn, số hộ tái đàn tiếp tục mô hình chăn nuôi gà chưa nhiều. Năm 2024, dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng trồng mới và thâm canh cải tạo cây mơ được bố trí kinh phí 700 triệu đồng. Tuy nhiên chỉ thực hiện được nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng thâm canh cây mơ dự kiến vốn thực hiện gần 200 triệu đồng.
Riêng với dự án liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm cá ao thương phẩm (HTX Thành Đạt làm chủ trì liên kết) do triển khai nuôi cá vào cuối năm 2023 khi trời rét nên cá phát triển chậm. Năm 2024, chu kỳ 2 của dự án này tạm dừng vì ảnh hưởng của việc chuẩn bị triển khai làm đường cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn (dự kiến tuyến đi qua 1/3 số diện tích ao cá của các hộ nằm trong dự án).
Đoàn giám sát tiếp thu kiến nghị, chia sẻ khó khăn với các địa phương, HTX trong thực hiện nội dung Tiểu dự án 2, Dự án 3. Đồng thời đề nghị các địa phương, HTX khắc phục khó khăn, tập trung cao độ cho giải ngân thực hiện nguồn vốn Chương trình MTQG, trong đó có nội dung của Dự án 3./.
