Trong hành trình xây dựng quê hương, đất nước, văn hóa chính là ánh sáng soi đường, nguồn cảm hứng, năng lượng tinh thần không thể thiếu trong việc thúc đẩy sự tiến bộ và phát triển. Với trách nhiệm và nhiệt huyết của tuổi trẻ, thanh niên các dân tộc tỉnh Bắc Kạn đã và đang góp sức phát huy, gìn giữ, lan tỏa di sản văn hóa trong cộng đồng.
“Chị ơi, ngày 20 và 21/5 này em có lịch tập huấn hoạt động hè cho thiếu nhi trên địa bàn dân cư do Huyện Đoàn Chợ Đồn tổ chức. Nếu được, chị em mình hẹn gặp nhau ở đấy nhé”- chị Đào Thị Mai, Bí thư Chi đoàn thôn Cọn Poỏng, xã Nam Cường, huyện Chợ Đồn hẹn tôi.
Vừa bước vào cổng Trường THCS Hoàng Văn Thụ, thị trấn Bằng Lũng (Chợ Đồn) chúng tôi đã nghe giọng Mai: “Tiếp theo là động tác cuộn hoa, chúng ta sẽ cuộn bằng tay phải trước, tay trái giấu bát ra đằng sau…”. Mai hướng dẫn, truyền dạy cho các cán bộ, đoàn viên, thanh niên làm công tác tổ chức, phụ trách sinh hoạt hè trên địa bàn huyện điệu múa bát của người Tày bằng ngọn lửa đam mê.
Nữ Bí thư chi đoàn thôn Cọn Poỏng chia sẻ: “Là người yêu truyền thống văn hóa dân tộc nên với tôi việc tìm hiểu, đắm mình trong câu hát Then, tiếng đàn Tính, đặc biệt là điệu múa bát có sức hút đến lạ kỳ. Vì thế, những năm qua, tôi đã tìm tòi, học hỏi và truyền dạy múa bát cho các chị em thôn Cọn Poỏng cũng như xã Nam Cường và vùng phụ cận…”
Một số hoạt động nổi bật của chị Đào Thị Mai liên quan đến múa bát như:
Hướng dẫn, biên đạo và trình diễn múa bát cùng hơn 50 người tại Hội xuân xã Nam Cường năm 2024. Truyền dạy, biên đạo, dàn dựng màn trình diễn múa bát với 200 người tham gia tại Hội Xuân ATK Chợ Đồn. Tham gia màn trình diễn múa bát với 1.000 người tại Lễ Khai mạc ‘Tuần Văn hóa – Du lịch” tỉnh Bắc Kạn năm 2024.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định quan điểm: Gốc của văn hóa là dân tộc; không có cái gốc ấy thì không thể tiếp thu được tinh hoa của các nước mà cũng không đóng góp được gì cho văn hóa nhân loại.
Với mong muốn lan tỏa những nét bản sắc văn hóa của các dân tộc tỉnh Bắc Kạn, đặc biệt là dân tộc Tày đến với cộng đồng và du khách, chị Đào Thị Mai đã cùng đồng hành và thành lập đội văn nghệ thôn Cọn Poỏng để phục vụ khách du lịch trải nghiệm tại các khu nghỉ dưỡng bên bờ hồ Ba Bể cũng như khu du lịch Cọn Poỏng.
Bắc Kạn là tỉnh miền núi nằm ở trung tâm nội địa vùng Đông Bắc Bắc Bộ, là mảnh đất giàu truyền thống cách mạng. Vùng đất hội tụ bản sắc văn hóa đa dạng của cộng đồng 7 dân tộc: Tày, Nùng, Kinh, Dao, Mông, Hoa, Sán Chay. Trong đó dân tộc Tày chiếm 52,58%.
Người Tày Bắc Kạn có một nền văn hóa cổ truyền phong phú bao gồm các thể loại thơ, ca, truyện cổ tích, truyện cười dân gian, lễ hội truyền thống; các làn điệu dân ca, dân vũ phổ biến như: Lượn Slương, lượn cọi, phong Slư, hát ru, hát quan làng, múa bát, múa chầu, múa quạt và múa nghi lễ trong then… Trong số những điệu múa truyền thống của người Tày, múa bát là điệu múa cổ được hình thành trong quá trình lao động sản xuất từ lâu đời, điệu múa bát có liên quan đến nghề dệt vải truyền thống của người Tày và được sử dụng thường xuyên hơn cả trong các dịp Tết, lễ hội dân gian truyền thống hằng năm.
Năm 2022, điệu múa bát của người Tày Bắc Kạn đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận và đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hiện nay, tỉnh Bắc Kạn đang lan tỏa múa bát trong cộng đồng, nhiều câu lạc bộ đã được thành lập, kết nối những người đam mê, yêu thích múa bát với nhau để sinh hoạt, giao lưu, tập luyện và tổ chức biểu diễn phục vụ các sự kiện văn hóa, chính trị, xã hội ở cơ sở, các phiên chợ, lễ hội, phục vụ khách du lịch tại địa phương…
Với sự sáng tạo và năng động, thanh niên Bắc Kạn không chỉ là những người bảo tồn mà còn là những người tiên phong trong việc đưa văn hóa các dân tộc lan tỏa trong cộng đồng, phát huy giá trị, gắn kết khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Trong số 1.000 người trình diễn múa bát tại Lễ khai mạc ‘Tuần Văn hóa – Du lịch” tỉnh Bắc Kạn năm 2024, diễn ra vào ngày 27/4 vừa qua, có rất nhiều gương mặt đoàn viên, thanh niên. Họ cũng là những hạt nhân trong các phong trào văn hóa, văn nghệ ở cơ sở.
Với quan điểm "hòa nhập, không hòa tan", cùng với tiếp cận văn hóa hiện đại, trong các hoạt động của Đoàn Thanh niên luôn duy trì những nét văn hóa truyền thống…
Minh chứng cho điều đó là trong 13 dự án khởi nghiệp lọt vào vòng chung kết Cuộc thi "Dự án Khởi nghiệp sáng tạo thanh niên tỉnh Bắc Kạn" lần thứ IV năm 2024, có 04 dự án liên quan đến bảo tồn các giá trị văn hóa ở địa phương như: Dự án sinh kế bản địa gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống đồng bào Mông trên địa bàn huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn của nhóm tác giả Hoàng Thị Hoa, Hoàng Thị Mai đến từ xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm; Dự án sản xuất chế biến các sản phẩm từ tre, trúc gắn với giữ gìn và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc của tác giả Lý Văn Cương (huyện Ba Bể); Dự án bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc Dao Tiền, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn thông qua các sản phẩm thêu thủ công của tác giả Bàn Thị Hường (huyện Ngân Sơn); Dự án bảo tồn giá trị văn hóa dân gian truyền thống trong nghệ thuật hát Then đàn Tính, nhạc cụ, trang phục truyền thống các dân tộc Tày Nùng của nhóm tác giả Nông Quang Nghĩa, Nông Quang Hảo, Mã Thị Dạy (huyện Bạch Thông).
Trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng, các cấp bộ Đoàn luôn quan tâm chăm lo nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho đoàn viên, thanh niên, hướng tuổi trẻ đến các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Các hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi tiếp tục được triển khai thông qua cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên thời kỳ mới”, “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”; Diễn đàn “Xây dựng tình bạn đẹp, nói không với bạo lực học đường”, qua đó góp phần giáo dục đoàn viên, thanh thiếu nhi lòng nhân ái, tính trung thực trách nhiệm, tinh thần hiếu học, yêu lao động, ý thức giữ gìn và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc; chống lại các biểu hiện sai trái, tiêu cực, nhận thức lệch lạc trong cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi..../. (còn nữa)
Bài 4: Quyết chí ắt làm nên
