Nhằm đánh giá thực trạng sử dụng thuốc lá (bao gồm cả hút thuốc lá thụ động) ở người từ 15 tuổi trở lên, những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá tại tỉnh Bắc Kạn, vừa qua Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn đã triển khai điều tra, nghiên cứu về thực trạng sử dụng thuốc lá ở người từ 15 tuổi trở lên và công tác phòng chống tác hại thuốc lá tại tỉnh Bắc Kạn năm 2024. Kết quả khảo sát điều tra cho thấy tỷ lệ người hút thuốc lá vẫn chiếm khá cao, tăng hơn so với năm 2020.
Được sự hỗ trợ kinh phí của Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), tỉnh Bắc Kạn, năm 2024 ngành Y tế triển khai các hoạt động theo mục tiêu và nguồn lực do Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá đề ra, trong đó có hoạt động điều tra thực trạng sử dụng thuốc lá ở người từ 15 tuổi trở lên triển khai tại cơ sở.
Cuộc điều tra diễn ra trong tháng 10 và tháng 11 năm 2024 tại các xã Cao Kỳ, Thanh Thịnh, thị trấn Đồng Tâm (huyện Chợ Mới), Nghĩa Tá, Lương Bằng, thị trấn Bằng Lũng (huyện Chợ Đồn), xã Trần Phú, Văn Minh, thị trấn Yến Lạc (huyện Na Rì). Tổng số đối tượng điều tra 2.400 người gồm 1.200 nam và 1.200 nữ. Với bộ câu hỏi nghiên cứu dành cho phần PGATS 2024 được thiết kế dựa theo bộ câu hỏi điều tra toàn cầu về thuốc lá ở người trưởng thành tại Việt Nam (GATS 2015) và bộ câu hỏi GATS mới nhất. Danh sách hộ gia đình/thành viên hộ gia đình được chọn sẽ được cài đặt vào phần mềm REDCap trên điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng của điều tra viên.
Việc tiến hành phỏng vấn được thực hiện offline. Những thông tin chung về giới tính, tuổi, trình độ học vấn, công việc chính, dân tộc cũng như về tình trạng hút thuốc lá, mô hình sử dụng thuốc lá, tiền sử sử dụng thuốc lá, mức độ sử dụng các loại sản phẩm thuốc lá khác nhau , mức độ nghiện thuốc lá, việc sử dụng thuốc lào, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá không khói. Sự tiếp cận của người dân đối với các thông tin liên quan đến Luật PCTH thuốc lá, tác hại của thuốc lá, vấn đề về quảng cáo, khuyến mại thuốc lá đã được cập nhật và phân tích, quản lý.
Kết quả: Tỷ lệ hút thuốc lá ở mức trung bình của cả hai giới là 23,3%. Không hút thuốc lá chiếm 76,7%. Cụ thể: Nam đang hút thuốc lá chiếm 38,1%, nữ chiếm tỉ lệ 0,3%. Cao hơn so với thời điểm cách đây 04 năm (năm 2020) của Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn đó là tỷ lệ hút thuốc lá chủ động của người trên 15 tuổi là 18,8%. Trong đó, tỷ lệ nam giới hút thuốc là 37,6%, và 0,3% ở nữ giới, thấp hơn so với tỷ lệ chung trên toàn quốc theo kết quả khảo sát PGATS 2020 tại 34 tỉnh, thành phố (tỉ lệ chung là 21,7%, nam là 42,3% và nữ là 1,7%).
Bác sĩ Đoàn Mạnh Thịnh, Trưởng khoa phòng chống bệnh không lây nhiễm Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: “ Với kết quả điều tra thực trạng sử dụng thuốc lá của người từ 15 tuổi trở lên tại tỉnh Bắc Kạn của năm 2024 cho thấy tỷ lệ người hút thuốc lá có xu hướng tăng hơn so với cuộc điều tra năm 2020 và độ tuổi trẻ ngày càng nhiều. Mặc dù công tác tuyên truyền được triển khai tích cực trong thời gian qua nhưng các hoạt động chỉ tập trung nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá, hoạt động hỗ trợ cai nghiện thuốc lá chưa được chú trọng. Do vậy, việc tăng cường truyền thông để thúc đẩy ý định và quyết tâm bỏ thuốc lá vẫn cần được ưu tiên, tăng cơ hội tiếp cận với những phương pháp cai nghiện mới, phù hợp. Bên cạnh đó là sự động viên, chia sẻ của những người thân trong gia đình cũng rất quan trọng để củng cố tâm lý, giúp những người nỗ lực bỏ thuốc có thêm nghị lực, quyết tâm đi đến thành công”.
Có thể thấy việc tiến hành nghiên cứu thực trạng sử dụng thuốc lá ở người từ 15 tuổi trở lên năm 2024 đưa ra những kết quả, bằng chứng khoa học cũng như kiến nghị, đề xuất và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cũng như chất lượng của hoạt động phòng chống tác hại của thuốc trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, là tiền đề cho các nghiên cứu chuyên sâu, cơ sở để triển khai các hoạt động can thiệp nhằm nâng cao chất lượng công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn trong thời gian tới./.
